RAS-project - Oeverzwaluwen in de Haarlemmermeer

RAS-ring project

In 2010 is begonnen met het RAS project aan de Toolenburger plas. Al sinds jaren wordt de kolonie door Mieke Ooms geinventarisserd via de BMP (Broedvogel Monitorings Project) methode. Om meer inzicht te krijgen m.b.t. de bevolking van kolonie = verhouding mannetjes/ vrouwtjes en jonge vogels alsmede de de gezondheid van de vogels en hun konditie is in 2010 het RAS-project gestart.
Het Retrapping Adults for Survival (RAS)-project is een ringproject van het VT. Het doel van het project is om terugvangst-gegevens te verzamelen, die het ons mogelijk maken om de overlevingskansen van een reeks van vogels te volgen in verschillende broedgebieden. Al het ringwerk vindt uitsluitend plaats gedurende het broedseizoen dat voor sommige vogels al in januari kan beginnen (dus niet daarbuiten, en het broedseizoen begint voor dit project bij de paarvorming). Terugvangsten van vogels, die in vorige jaren zijn geringd, kunnen worden gebruikt om de overlevingskansen te berekenen.
Een hoge graad van plaatstrouw bij broedende adulte vogels maakt het vergaren van ring- en terugvangstgegevens tot een efficiënt middel om de overlevingskansen van adulte vogels te meten en te volgen. Het project is zo eenvoudig en flexibel mogelijk ontworpen.
De soorten moeten plaatstrouw zijn aan hun broedterrein en de ringers moeten in hun studieterrein jaarlijks een minimum van 30 vogels (liefst 40-50) vangen en terugvangen. Het welzijn van de vogels staat uiteraard voorop. Ringers worden aangemoedigd om soorten te kiezen, die qua bescherming meer of minder in de belangstelling staan. Soorten die al in voldoende mate gevolgd worden (binnen b.v. het CES-project) komen op het tweede plan.
In het eerste jaar moeten van elk terrein de grenzen op een kaart worden vastgelegd en het soort landschap moet worden aangegeven
De basis van de inspanningen is dus dat er overlevingsberekeningen gedaan kunnen worden aan de verzamelde gegevens. Dat betekent wel dat een RAS onderzoek minimaal vijf (5) jaar moet worden volgehouden (liefst langer!). Ook bij dit ringwerk geldt dat het welzijn van de vogels voorop staat.
Indien er met alle vanginspanningen voor het RAS-project vogels worden gevangen die niet binnen de doelstellingen van het project liggen (een andere vogelsoort die toevallig in het zelfde terrein zit) kunnen die natuurlijk worden geringd, maar die moeten apart worden geadministreerd in het programma 'GRIEL' met het persoonlijke ringersnummer en niet met het RAS-nummer.

Aangezien het een nieuw project is binnen de Haarlemmermeer is er geen publiciteit aan gegeven. Hier is bewust voor gekozen omdat het effect van recreatie en onderzoek (nog) niet bekend was. Daarnaast speelt er ook nog eens een gevoelskwestie mee; de bewoners rond de plas zien de kolonie als hun zwaluw kolonie.
Op 28 juni 2010 was de eerste ringactie een feit. Om alles officieel te doen zijn de autoriteiten op de hoogte gebracht en is er toestemming gevraagd aan de terreinberheerder om moeilijkheden te vermijden.
Het was een bijzondere mooie zomeravond met veel zon en net iets teveel wind uit het noorden met een  temperatuur van ongeveer 24 gr C. Begintijd 19:00 uur eindtijd 22:00 uur
De net opstelling werd bemoeilijkt doordat de ondergrond van beton is. Nadat de netten waren geplaatst was het afwachten wanneer de eerste "oevertjes" in de netten hingen. Helaas waren de beestjes slimmer dan er werd gedacht en gingen de vogels achter de netten langs weer de broedpijpen in. Na 15 minuten hingen dan toch de eerste Oeverzwaluwen in het mistnet en kon de echte aftrap van het RAS-project beginnen.
De eerste Oeverzwaluw was een adulte vrouw met een behoorlijke broedvlek. Daarna werden de vogels regelmatig in kleine aantallen aangevoerd om te worden geringd.
Van elke vogel worden de biometrische gegevens genoteerd. Dit zijn de lengte van de vleugel, het gewicht, de eventuele vetgraad en als laatste of de vogel al in de rui is.

Bron: RAS WEBsite Vogeltrekstation te Heteren.

Grafiek